Po śmierci Stalina (5 marca 1953 r.) w państwach satelickich ZSRR – zwanych potocznie demoludami – odżyła nadzieja na zmniejszenie represyjności systemu. Jak napisał N. Davies: „w atmosferze niepewności (…), co odważniejsi wzięli sprawy we własne ręce”, porzucając postawę przystosowania i posłuszeństwa na rzecz oporu, przybierającego formę: buntu, rewolucji, kontrrewolucji czy też rewizjonizmu starego porządku. Continue reading
Vaclav Havel, mimo iż był wziętym dramatopisarzem, w historiografii zapisał się przede wszystkim jako działacz antykomunistyczny, który aktywnie przyczynił się do przejścia Czechosłowacji z totalitaryzmu do demokracji. Sam, w przedmowie do polskiego wydania wspomnień zatytułowanych „Tylko krótko, proszę”, napisał: „(…) chciałbym zaznaczyć, że nie byłem jedynie uczestnikiem normalnej zmiany władzy, lecz jednym z tych, którzy musieli zbudować właściwie z niczego demokratyczne państwo”[1].
Żony głów państw, zarówno w przeszłości, jak i obecnie, odgrywają ważną rolę w karierze politycznej swoich mężów. Niejednokrotnie przez pryzmat osobowości pierwszej damy postrzega się ich samych. Niektóre z nich pozostają w cieniu, lojalnie wspierają ambitnych partnerów życiowych w realizacji wytyczonych celów. Natomiast inne, jawnie lub skrycie wpływają na władzę i pełnią rolę szarej eminencji w państwie. Niemniej bez swych drugich połówek prezydenci nie byliby takimi, jakimi ich znamy. Continue reading
Druga część artykułu o ruchu opozycyjnym w Czechosłowacji. Continue reading
W świetle badań i ustaleń politologicznych ruchy opozycyjne dążą przede wszystkim do zmiany dotychczasowego ustroju niedemokratycznego w demokratyczny. Aby osiągnąć ten cel, podejmują działania, które podważają autorytet władz, m. in. organizują strajki, rozpowszechniają nielegalną prasę[1]. W Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej oraz innych komunistycznych państwach nie możemy mówić o istnieniu opozycji politycznej nielegalnej – co najwyżej opozycji nieuznanej albo nielegalizowanej, gdyż de iure jej funkcjonowanie nie było zakazane. Mimo to rzadko kiedy uzyskiwało akceptację ze strony aparatu władzy[2].
Continue reading
